Archive for May, 2011

Vuurhoutjie se verhaal

Wednesday, May 25th, 2011

“Wat het hier gebeur?”  Die skerp klank in Ouma Alwine se stem sal ek nie sommer vergeet nie.  Ek krimp ineen, want skielik wonder ek wat het gebeur in die pakhoekie agter die kantstoep waar ek kort tevore gespeel het en ‘n paar vuurhoutjies getrek het om te kyk hoe vrolik hulle brand.

Ouma staan dreigend met die grasbesem in die hand. Haar daaglikse ritueel is om eers die sementpaadjie om die huis te vee as sy vieruur smiddae kom kuier. Vanmiddag het sy egter net tot by die agterhoek van die huis gevorder waar daar ‘n klein inham onderdak is. Hier word ‘n paar kartonne en oortollige goed geberg, o.a. die blou hout eetstoeltjie wat ons almal se eerste tafelstoel was. Ek vermoed onraad toe ek die reuk van smeulende karton en hout kry. Die volle impak tref my toe ek langs Ouma staan. Van die kartondose smeul swart terwyl ‘n rokie nog in die lug hang. Die blou eetstoeltjie het swart vlekke aan die een kant. My hart krimp ineen. Ek het maar net ‘n paar vuurhoutjies getoets in die beskutte hoekie om te sien hoe hulle brand. Klaarblyklik het een nog gebrand toe ek dit op die grond neergegooi het en dit het op ‘n karton geland het en begin smeul. Die tuinslang is gelukkig byderhand en ek spuit verwoed om die smeulrokie te blus. Genadiglik het die vuurtjie nie na die res van die huis versprei nie. Daardie aand kry ek ‘n deeglike lesing van Pa oor die gevaar van vuurhoutjies en vuur  asook ‘n verdiende pak slae.

Vuur, daardie wonderlike, fassinerende ding wat mens betower met sy wisselende vlammedans. Kleintyd het die knetterende kaggelvuur in Floralaan die magiese van winteraande bevestig. Voor die leiklipkaggel is gekuier en baie stories vertel. Uiteindelik is ons kinders se nagklere sommer oor ‘n stoelleuning naby die vuur gehang sodat dit kon warm word voor ons dit aantrek. Later is die kaggelvuur met ‘n Esse steenkoolstofie vervang wat ook met sy vlammetjies agter die vensterdeurtjies die koue verdryf het, maar nooit met die selfde betowering as die oop kaggel nie.

As tienjarige kry ek van Juffrou opdrag om die volgende dag in die klas ‘n paar verse van eie keuse uit die Bybel lees. Ek is hoogs benoud en wend my tot Ma  om hulp. Sy beveel die gedeelte in Jakobus aan waar gepraat word oor die mag van die tong en die gesproke woord.

Die aand voor my Skriflesing lees ek die gedeelte in Jakobus 3 oor en oor:

   Moenie baie leermeesters wees nie, my broeders, omdat julle weet dat ons ’n groter oordeel sal ondergaan.Want ons almal struikel dikwels. As iemand in woorde nie struikel nie, is hy ’n volmaakte man, in staat om ook die hele liggaam in toom te hou. Kyk, ons sit stange in die perde se bekke, sodat hulle ons gehoorsaam kan wees, en ons stuur hulle hele liggaam daarmee. Kyk, ook die skepe, alhoewel hulle so groot is en deur hewige winde voortgedryf word, word gestuur deur ’n baie klein roer net waarheen die stuurman wil. Net so is die tong ook ’n klein lid en beroem hom op groot dinge – kyk hoe ’n groot hoop hout steek ’n klein vuurtjie aan die brand. Die tong is ook ’n vuur..”
 
 Oppad skool toe ry ek met met my Ralleigh in  Floralaan afdraand tot by Adalaan waar ek regs draai. Heeltyd bly fragmente van die Skrifgedeelte in my kop. Ek moet dit tog net reg lees vanoggend! 

Dit gaan betreklik goed met die lees van die stuk, hoewel ek bietjie kortasem en droëmond  is. Tog besef ek die waarheid van die ontembaarheid van die tong toe ek “skape” i.p.v.  “skepe” lees. Dit klink toe so: “Kyk, ook die skape, alhoewel hulle so groot is en deur hewige winde voortgedryf word…”  Daar is ‘n ligte geproes in die klas toe enkeles wat fyn luister wel hoor van die “skape wat deur hewige winde voortgedryf word..” Tog oorleef ek darem my eerste “klaspreek”.

Ek het in die vorige blog  genoem van die verhaal wat die handelaar se seun aan die Sultan en Sultana moes vertel voor hy met hulle dogter, die beeldskone prinses,  kon trou.

So klink sy verhaal:

Daar was eenmaal ‘n dosie vuurhoutjies wat baie trots was op hul hoë afkoms. Hulle kon hul geslagsregister nagaan tot by ‘n hoë denneboom in die bos. Tans het hulle hul egter op ‘n kaggelrak bevind tussen ‘n tonteldoos en ‘n ou ysterpot met wie hulle dikwels gesels het. “Ai, toe ons nog aan die groen takke was, “het hulle gesê, “het ons tog te heerlik gelewe. Elke oggend het ons dou gedrink vir tee en die hele dag het ons sonskyn gehad terwyl al die klein voëltjies vir ons stories vertel het. Maar toe kom die houtkapper, kap die denneboom af en so is ons familie opgebreek. Die hoof van die familie het ‘n pos gekry as hoofmas op ‘n pragtige skip, die ander takke van ons familie is in alle rigtings gestuur en ons, helaas, het die taak gekry om lig te verskaf aan gewone mense. So het dit dan gebeur dat mense van ons aansien deesdae in ‘n kombuis woon.”

Al die gereedskap in die kombuis waar die vuurhoutjies hul bevind,  besluit  een aand om ‘n jolige partytjie te hou. Die borsel plaas ‘n krans van groen blare om die pot en hulle dans vrolik terwyl die vuurhoutjies met veragting na die verspottigheid kyk. Die teepot word gevra om te sing, maar omdat sy verkoue het, word die kanarie gevra om in te staan. Al die joligheid laat die stoel se sitplek in twee skeur. Die besem moedig almal aan om mee te doen aan die feestelikhede.  Net toe gaan die deur oop en die diensmeisie kom binne. Almal  staan skielik doodstil en dink hoe hulle nog die aand kon geniet het as dit nie deur die binnekoms van die diensmeisie onderbreek sou word nie. Ook dink elkeen aan al die wonderlike dnge wat hulle nog sou doen as…..

Die diensmeisie tel die dosie vuurhoutjies op, haal een uit en trek dit teen die swawelkant van houer. Vir ‘n oomblik brand daar ‘n helder vlammetjie. “Ai,”  sê die vuurhoutjie trots, “nou kan almal sien uit watter vooraanstaande familie ek kom en watter helder lig ek gee.”

En terwyl die vuurhoutjie nog praat, verbrand hy tot as.

Tot sover die verhaal wat die man aan die Sultan vertel het.Omdat die verhaal soveel lewenswaarhede bevat, stem die Sultan in dat die man met sy dogter kan trou.

Die aand voor die beplande bruilof vier die hele stad fees. Die aanstaande bruidegom besluit om te deel in die feesvieringe en klim met ‘n handvol vuurwerke en klappers in sy vlieënde koffer. Hy vlieg oor die stad en gooi telkens brandende vuurwerke uit. Die Turke stroom uit hulle huise om na die vreemde verskynsel, wat vir hulle soos ‘n meteoor lyk, te kyk. Na afloop van die skouspelagtige vertoning gaan bêre die handelaar se seun weer sy koffer in die bos. Hy stap na die stad om te hoor wat die mense sê. “Ek het die groot profeet met my eie oë gesien” sê die een. “Hy het weggevlieg in ‘n mantel van vuur,” sê die ander. Die aanstaande bruidegom is hoogs tevrede met die reaksie en keer terug na waar hy die koffer gebêre het. Tot sy uiterste skok ontdek hy dat die koffer uitgebrand het a.g.v. ‘n vonkie van ‘n vuurwerk wat in die koffer agtergebly het. Die towerkoffer is verbrand tot as. Die handelaar se seun sou nooit weer daarin kon vlieg nie en dus ook nie weer sy bruid besoek nie. Die arme prinses het dag en nag op die dak van die paleis sit en treur oor haar bruidegom wat haar in die steek gelaat het.
So het die verhaal wat die handelaar se seun vertel het uiteindelik ook sy lot voorspel : Hoogmoed kom voor ‘n val (vuur).
Een vuurhoutjie, een vonk en als kan verbrand tot as.
Die waarheid dus van Jak 3 en die verhaal is dat mens uiters versigtig wees met jou tong wat ‘n (skinder)veldbrand kan veroorsaak en met hoe jy die gawe van vuur gebruik – positief (in die knusse kaggel) of negatief (om ‘n huis af te brand).
Vuur vra verantwoordelikheid, dit het ek daardie dag in Floralaan geleer!
                          

Reise met die Vlieënde Koffer

Thursday, May 19th, 2011

Om op ‘n towertapyt te klim en tot in enige uithoek van die wêreld te kan reis, is ‘n kleintyddroom wat so met die hoor van die verhale uit ‘n Duisend en Een nagte gebore is.

Maar ‘n reis met ‘n vlieënde koffer? ‘n Koffer is gewoonlik die voorwerp wat jou reis belemmer omdat jy die nodige bagasiestuk oral moet saamsleep (deesdae darem met behulp van wieletjies saamtrek). Tog kan selfs ‘n koffer jou droomvoertuig word wat jou na vreemde bestemmings neem.

In 1963 is ek by Juffrou Venter in die klas. So vriendelike, skraal juffrou met sulke kort ligrooi hare en sproete op haar gesig en arms. Sy lê op ‘n vriendelike, dog besliste manier baie klem op die korrekte spelling van woorde. Ek neem haar besorgdheid oor spelling ernstig op en probeer my bes om woorde reg te spel.

Aan die einde van die jaar beloon sy my pogings (of dalk kry sy die  sproetgesig, witkopseuntjie maar net jammer wat so hard probeer om die juffrou te behaag) en sy gee aan my ‘n boek as prys. Die titel van die boek is: “Die Vlieënde Koffer.” So mooi prenteboek waarin die prentjies regop staan as jy dit oopmaak.

Jare later besef ek dat dit ‘n vertaalde boek is van een of ander Turkse skrywer (Moontlik iemand met die naam van V Kubasta, want die naam verskyn in die hoek van die titelblad, hoewel dit ook die naam van die illustreerder kan wees). Tog vra ek nie te veel vrae oor die herkoms van die boek, skrywer ens. toe ek die geskenkboek ontvang nie, ek geniet dit net. Ek lees darem die verhaal, maar blaai dikwels deur die boek om net die opstaanprentjies te bekyk. Dit maak die verhaal driedimensioneel. Die boek word ‘n belangrike deel van my boekversameling en vorm saam met enkele boeke (kinderkrans en Sondagskoolpryse) die oudste lede van my boekery.

Gister herlees ek weer die verhaal en besef maar weer hoe baie lesse in so (skynbaar) eenvoudige kinderverhaal opgesluit lê. Wat my opval is dat die verhaal in ‘n Sultanryk in Turkye afspeel. As kind sou ek nooit kon droom dat ek dié eksotiese land sou besoek en selfs in die Beylerbeyi Paleis (gebou in opdrag van Sultan Abdulaziz in 1861) sou rondloop en die prag en praal van ‘n Sutan se paleis sou betrag nie.

Die verhaal is redelik eenvoudig:

‘n Skatryk handelaar wat baie spaarsamig geleef het, laat sy hele fortuin na aan sy spandabelrige seun. Dié verkwis die geld (net soos die Verlore seun) totdat hy slegs vier sjielings, ‘n groot muurhorlosie, sy pa se portret en ‘n ou koffer oor het. Sy enigste klere is ‘n ou rooi kamerjas en ‘n paar pantoffels. Hy maak die koffer oop en verwag om nog geld daarin te ontdek. Al wat hy vind is ‘n stukkie papier met ‘n boodskap daarop. Hy lees die papiertjie wat vertel dat hierdie ‘n wonderkoffer is. As ‘n mens op die slot van die koffer druk, kan dit vlieg en mens na wonderlike bestemmings neem.

Die seun van die handelaar laat nie op hom wag nie. Hy klim in die koffer en net voor hy die deksel laat toeval, druk hy op die slot. Die volgende oomblik styg die koffer op en vlieg deur die lug. Toe die koffer land, is dit aan die buitewyke van ‘n Turkse stad. Die man steek die koffer weg en stap die stad in – hy ontdek dat almal ook sulke klere soos hy dra. Hy doen navraag oor die groot indrukwekkende gebou wat eenkant uittroon en verneem dat dit die Sultan se paleis is. Daar steek hy sy beeldskone dogter weg omdat ‘n  voorspelling gemaak  is dat ‘n voornemende bruidegom eendag haar hart sal breek.

Die handelaar se seun besluit om met sy koffer na die paleis te vlieg. Hy maak so en land op die dak van die paleis, waar hy die skone prinses in ‘n hangmat sien slaap. Sy is vir hom so onbeskryflik mooi dat hy nie anders kan as om haar te soen nie. Sy skrik wakker en vra ontsteld wie hy is. Hy verduidelik aan haar dat hy ‘n Turkse profeet is wat uit die lug gekom het om haar te besoek. Hy besing haar skoonheid en oorreed haar om met hom te trou. Sy willig in op voorwaarde dat hy Saterdag na die paleis sal kom om die haar pa, die Sultan en die Sultana te  ontmoet. By die geleentheid moet hy dan aan hulle hulle ‘n storie vol wysheid en humor te vertel sodat hulle hom kan goedkeur as bruidegom. As bewys van haar liefde gee sy aan hom ‘n goue sabel en hy beloof om Saterdag weer besoek af te lê om haar ouers te ontmoet. Hy vlieg terug na die buitewyke van die stad, steek weer die koffer weg en gaan koop vir hom ‘n nuwe kamerjas met die oog op sy besoek aan die paleis. Toe gaan sit hy by sy koffer en dink aan ‘n gepaste storie om aan die Sultan te vertel.

Toe die Saterdag aanbreek, trek  die seun van die handelaar sy nuwe kamerjas aan, klim in sy koffer en vlieg na die paleis. Daar aangekom, word hy gul deur die Sultan en sy vrou ontvang. Hulle dring daarop aan dat hy aan ‘n hulle ‘n storie vol lewenswysheidvertel.

Sy storie is so mooi, dat hulle toestemming verleen dat hy met hulle dogter mag trou. Verheug vlieg die man toe terug na sy sy blyplek in die bos. Die aand voor die beplande huwelik sien hy hoe die stad verlig word deur hordes vuurwerke wat afgevuur word ter ere van die bruilof wat die volgende dag sal plaasvind.

Het die handelaar se seun en sy prinses toe lank en gelukkig saamgeleef?  Die ontknoping sal  eers nog moet wag, want die antwoord lê opgesluit in die verhaal wat die handelaar se seun aan die Sultan en Sutana vertel het. Daaroor wil ek graag volgende keer skryf.

Tog wil ek nog graag ‘n opmerking oor die boek self maak. Miskien het die boek ‘n rol gespeel in my versugting om eendag ook oorsee te reis, darem nie met ‘n vlieënde koffer nie, maar met ‘n  meer konvensionele vevoermiddel – ‘n vliegtuig.

In 1976 kry ek so ‘n kans – Ons familie skryf in vir ‘n kompetisie geloods deur die destydse radio Port Natal. Ons wen toe die prys wat ‘n SAL retoerkaartjie vir twee na die Buiteland insluit. In September 1976 vlieg my ma en ek met  SAL na Zurich, Switserland. ‘n Droom op my wenslysie word waar! Vir twee weke kry ons kans om die skilderagtige land te verken en sien prentjies wat ons tot dusver nog net op Almanakke gesien het. ‘n Wonderlike ervaring!

Die Vlieënde  Koffer (besef ek jare later eers toe ek fyner oplet) het twee eksotiese bestemmings in sy inhoud. Eerstens Turkye (waarin die verhaal afspeel) en Praag in die Tjeggiese Republiek, want by nadere bestudering vind ek die inligting op die laaste blad van die boek: Gedruk 1960, ARTIA, Praag, Tjeggoslovakye.

Met ‘n rugsaktoer saam met vriende het ek die voorreg om in 1999 die wonderlike stad Praag te ontdek. Sewe jaar later bied Lééf Tydskrif aan my en my Reisgenoot die geleentheid om op die voetspore van Paulus in Turkye te gaan loop. Die dag toe ons in Istanboel die skilderagtige Beylerbeyi  paleis van die die Sultan Abdulaziz besoek, voel ek nes die handelaar se seun wat pas in sy eksotiese bestemming geland het. Al verskil – ek hoef nie na die slapende prinses op die paleis se dak te soek nie – my mooie Reisgenoot staan langs my. Ek neem haar hand, maak my oë ‘n oomblik toe. ‘n Wonderreis van kleintyd se drome het waar geword.

                 

Lewenskonsert

Wednesday, May 11th, 2011

“Van het concert des levens krijgt niemand ‘n program”.  So lui ‘n bekende Nederlandse spreuk.

Die meegaande foto vertel van ‘n Melodrama geleentheid in ons gemeente ‘n paar jaar gelede toe die gevierde Grafsteensangers hul buiging gemaak het met gebruikmaking van plaaslike talent. (Selfs my Reisgenoot het meegedoen!)

Die lewe is voorwaar soos ‘n konsert met die hele spektrum van lag en huil, blydskap en hartseer en altyd ‘n verrassing as jy dink jy ken die “plot”. Hoe vreemd-wonderlik is dit wat ons Lewe noem. Daar is altyd nuwe ontdekkings, nuwe mense, nuwe moontlikhede.

“Vivere” – om te leef. Om die polsing van lewe te ervaar. Om die lewensmoontlikhede elke dag te ontgin.

Die afgelope paar weke het ek skielik met verskillende vorme van teater en opvoerings te doen gekry – miskien het die Stef Bos vertoning hier in Welkom ‘n kettingreaksie veroorsaak, wie weet?  So het ek o.a  optredes van Anna Davel, Andra, Jannie Moolman en Joseph Clark (Vivere) gesien. Ook die baie pittige tong-in-die-kies “Agent Snoet en die Hondelewe”.  Telkens in die vertonings het dit my opgeval hoe veelkantig die lewe is. Musiek en liede probeer iets van die essensie daarvan vasvang, maar uiteindelik moet die lewe gelééf word, ervaar word. In elk van die vertonings het die pole van die lewe weer na vore gekom – die wipplank tussen uitbundige vreugde en ineenkrimppyn. Die volheid van liefhê en die die skreiende uitroep van eensaamheid – die All by myself-gevoel wat jou koggel soos ‘n eggo.

Veral in die vertoning van Vivere wat so skitterend uitgevoer is deur Jannie Moolman en Joseph Clark en hul vyftal ewe briljante musikante is die lewe in al sy fasette uitgebeeld – die passie (Granada) en die pyn (Miserere). En die hele spektrum tussen-in. Ook die humor (la Donna e mobile) met die wisselvallige orrelis (Tannie Koekie) wat die solis al sy dae gee en die tragi-komiese uitbeelding van die Jacques Brel treffer Ne Me Quitte Pas (moenie weggaan nie), waar die ontwykende kollig die ontroue geliefde uitbeeld.

In ‘n aangrypende Italiaans-Engelse duet (Jannie en Joseph) waarin die seer van die liefde uitgebeeld word, sing Joseph Clark die Queen-treffer: It’s a hard Life. Die woorde som iets van hierdie soet-suur van die lewe en liefde op:

You win – you lose
It’s a chance you have to take with love
Oh yeah – I fell in love
And now you say it’s over and I’m falling apart

It’s a hard life
To be true lovers together
To love and live forever in each others hearts
It’s a long hard fight
To learn to care for each other
To trust in one another right from the start
When you’re in love

I try and mend the broken pieces
I try to fight back the tears
They say it’s just a state of mind
But it happens to everyone

How it hurts – deep inside
When your love has cut you down to size
Life is tough – on your own
Now I’m waiting for something to fall from the skies
And I’m waiting for love

Ons is deur my suster, Alwa, uitgenooi na die NWU Allumni-funksie van die Vaal-Pukke  (met Vivere as hoogtepunt). Voor die vertoning begin,  kuier ons by my broer, Ewald. Ek het in die vorige blog (First of May) iets oor hom geskryf. Hy het daaglikse versorging nodig na sy ongeluk in 2007, maar nogtans bly hy vir my ‘n inspirasie en is elke gesprek met hom “food for thought”.

 Ons praat oor die lewe en die alles wat die lewe die moeite werd maak. Ten spyte van die feit dat sy lewenswerklikheid gekrimp het tot die saal en die kliniek waarin hy versorg word, blink sy oë as hy praat oor die feit dat die lewe met passie geleef moet word. Dat die die krag van leef in die NOU lê en dat ek die boodskap tog aan sy familie en vriende moet oordra.

“Wat moet ek spesifiek vir hulle sê” wil ek van hom weet.

“Dat hulle nie moet uitstel om te leef nie! Dat die lewe net oomblik vir oomblik geleef kan word en dat ons die lewe afwater deur ons weifeling en twyfel” is sy onomwonde antwoord.

Ons praat oor ‘n moontlike titel van ‘n boek oor die onderwerp Lewe. “”Life – and everything that happens between the “L” and the “E”, besluit ons sal ‘n goeie titel wees. “Ja”, voeg boet Ewald ewe skerp by” if” is die tussenwoord in die woord “Life”. Die woordjie “if” dui op al die moontlikhede en keuses wat ons gebied word in die lewe. “If only”  is seker van die harseerste woorde wat mens kan uiter, want dit vertel van ongeleefde moontlikhede. ‘n Anagram vir Life is File. ‘n Bousteen vir die lewe is geloof, selfs al verstaan ons dit nie elke dag nie. Aldus Ewald.

Ek kyk dus na hierdie herfs en die mooie herfsdae met nuwe oê. Ewald het my herinner dat ek elke dag, elke oomblik, oop-oog moet reis.  Met ‘n bewussyn van die gawe van elke dag, elke oomblik. En van Genade.

Voor ons groet vra ek wat  ‘n goeie temalied sal wees vir ons gesprek oor lewe. Ek noem ‘n paar kunstenaars op waarvan hy  hou. Sy keuse behels ‘n kortlys van twee liede: The Moody Blues se “Isn’t Life Strange”

Isn’t life strange
A turn of the page
Can read like before
Can we ask for more?
Each day passes by
How hard man will try?
The sea will not wait

Isn’t love strange
A word we arrange
With no thought or care
Maker of despair
Each breath that we breathe
With love we must weave…

Sy finale keuse is egter Sting se “Fragile”

“Fragile”

If blood will flow when flesh and steel are one
Drying in the colour of the evening sun
Tomorrow’s rain will wash the stains away
But something in our minds will always stay
Perhaps this final act was meant
To clinch a lifetime’s argument
That nothing comes from violence and nothing ever could
For all those born beneath an angry star
Lest we forget how fragile we are

On and on the rain will fall
Like tears from a star like tears from a star
On and on the rain will say
How fragile we are how fragile we are

On and on the rain will fall
Like tears from a star like tears from a star
On and on the rain will say
How fragile we are how fragile we are
How fragile we are how fragile we are

Ja, ons kry nie ‘n program vir die Konsert van die Lewe nie en ons is baie broos, maar deur die Genade van die Groot Regisseur is daar vir elkeen van ons ‘n belangrike rol om te speel. Voor die eindgordyn sak.

                   

                Jannie Moolman en Joseph Clark (foto: Marais Nell)

First of May

Monday, May 2nd, 2011

Sekere liedjies sal altyd ‘n herinneringsalbum open. First of May van die Bee Gees is een so lied. Alhoewel die liedjie eers as snit op die Bee Gees se langspeler Odessa verskyn het in 1969 en kort daarna as solus sewe vrygestel is, voel dit asof dit een van die liedjies is wat maar nog altyd daar was. Die liedjie koppel ek aan ‘n baie spesiale kersfees. Die Kersfees was weliswaar in 1967 en dus twee jaar voor die verskyning van die liedjie, maar toe First of  May sy verskyning maak, was dit asof die liedjie reeds die temamusiek van daardie besondere kersfees was en dit sal bly.

Dit was Oukersaand 1967. Ons het dit gevier in Aberdeenweg 16, Virginia. Ons het die vorige jaar daar ingetrek vanaf Klerksdorp en dit was die eerste Kersfees wat ons saam met familie daar sou vier. Die gebruik was dat ons Kersfees beurtelings gevier het by ons (Fourie familie) en my ma se suster-hulle (Die Stander familie) in Vereeniging. Dié jaar was dit die hulle beurt om by ons te wees. 

Die uitsien en die voorbereidings was altyd die opwindende deel. Die sitkamer is versier met kersversierings wat reeds vorige jare ingespan is. Hier en daar is ‘n nuwe toevoeging egter ingeroep om die geledere te versterk.  Op die klavier is die rye kerskaartjies wat ontvang is, uitgestal en die ekstra kaartjies wat nie staanplek daar kon kry nie, is oor ‘n tou gehang wat gespan van een hoek van die eetkamer na die ander. Die spyskaart is uitgewerk, die geskenke gekoop en toegedraai en die afwagting het byna ondraaglik geword.

Oukersaand het uiteindelik aangebreek met die familie wat die middag reeds aangekom het. Met arendsoë het ons dopgehou toe hulle bagasie ingedra is want gewoonlik het die groot tas die lading geskenke bevat. Ai die wonder wat wag!  Soos gebruiklik is daar eers (tydsaam!) vleis gebraai en geëet terwyl die ongeduld ons omtrent verteer het. Ons kersboom dié jaar was ‘n rerige kersboom. ‘n Konifer in die voortuin (wat in hoogte al verby die volwassenes se koppe getroon het),  is met veelkleurige liggies versier en het sommer soos ‘n baken uitgestaan. Selfs van die straat af het die boom ‘n indrukwekkende prentjie gevorm. Toe die tasse (een afkomstig van elke familie) geskenke egter onder die boom geplaas is, was die prentjie volmaak. Daar moes egter eers aan ‘n  jarelange ritueel voldoen word. Die twee mans (Pa Bokkie en Oom Thys) moes met ‘n smeekliedjie ooreed word om die geskenke uit te deel. “Asseblief Oom Bokkie, asseblief Oom Thys, kom deel tog die persente uit!” Die eentonige herhaling van die liedjie het gewoonlik die gewenste uitwerking en vanjaar het Pa Bokkie die geskenke se ontvangers uitgelees en Oom Thys het dit oorhandig. Dit is behoorlik asof ek die warm Desemberaand weer om my voel as ek die gebeure herleef.

‘n Kamera  het momente van die Kersfees vasgevang, ongelukkig op ‘n skyfiefilm wat iewers in ‘n kartondoos lê, maar die een skyfie is in my geheue ingebrand. Op die skyfie  pryk die impossante kersboom met sy veelkleurige liggies. Tog dit is die twee figuurtjies onder die boom wat die aandag trek. Twee driejariges, kaalvoet met hulle kortbroeke en  hempies wat oorhang, staan trots met hulle identiese geskenke voor die boom. Boet Ewald en nefie Marius hou elkeen hulle  Go kart vas, omtrent so groot soos ‘n skoendoos. Dit is ‘n heldergeel Go kart met bloedrooi wiele. Agter die stuur sit ‘n blou plastiekmannetjie. Vir die loop van die kerskuier sou daar vele wedrenne tussen die twee nefies met hulle  karretjies wees terwyl die blou mannetjie agter die stuur hulle verteenwoordig. Die karretjies is  aan ‘n tou om die huis getrek om te  kyk wie eerste weer by die voorstoep is.

‘n Tydlose moment, want in die woorde van First of May verewig word:

First of May – The Bee Gees

 When I was small, and Christmas trees were tall,
We used to love while others used to play.
Don’t ask me why, but time has passed us by,
Some one else moved in from far away.

(chorus)
Now we are tall, and Christmas trees are small,
And you don’t ask the time of day.
But you and I, our love will never die,
But guess who’ll cry come first of May.

The apple tree that blooms for you and me,
I watched the apples falling one by one.
And I recall the moment of them all,
The day I kissed your cheek and you were mine.

(chorus…)

When I was small, and christmas trees were tall,
Do do do do do do do do do…
Don’t ask me why, but time has passed us by,
Some one else moved in from far away.

Hoewel die hartseer liefdesliedjie eintlik gaan oor ‘n onskuldige liefde tussen ‘n jong seun en meisie wat mettertyd ontluik (soos uitgebeeld in die film Melody, waarin die lied as temalied gebruik word), het hierdie liedjie vir my ‘n temalied geword ook van die onderlinge band in ‘n gesin en naby familie. Die grootword en die groeiende ontnugtering dat die “Groot Kersbome” van kindertyd nou so gekrimp het ( net soos al die plekke wat mens uit jou kindertyd onthou,  baie kleiner is by die weersiens as wat hulle in jou herinnering was). Ek moes stilweg glimlag toe ek verlede jaar ons draadkersboompie op Philippolis afneem en dink – now I am very tall and  Christmas trees are very small!

Die hartseer van daardie gestolde oomblik van die Kersfees van 1967 is dat albei nefies met hulle  Go karts as volwassenes vier dekades later in ernstige motorongelukke sou beland. Albei met ernstige breinbeserings, wat meegebring het dat hulle versorging sou benodig. Ewald tans nog in ‘n kliniek in Vereeniging en Marius tot met sy dood in Desember 2007 ook in ‘n kliniek net buite Vereeniging.

Met die eerste Mei gister het ek die liedjie weer telefonies vir my susters en vir Ewald gespeel:

Now we are tall, and Christmas trees are small,
And you don’t ask the time of day.
But you and I, our love will never die,
But guess who’ll cry come first of May.