“Wat het hier gebeur?” Die skerp klank in Ouma Alwine se stem sal ek nie sommer vergeet nie. Ek krimp ineen, want skielik wonder ek wat het gebeur in die pakhoekie agter die kantstoep waar ek kort tevore gespeel het en ‘n paar vuurhoutjies getrek het om te kyk hoe vrolik hulle brand.
Ouma staan dreigend met die grasbesem in die hand. Haar daaglikse ritueel is om eers die sementpaadjie om die huis te vee as sy vieruur smiddae kom kuier. Vanmiddag het sy egter net tot by die agterhoek van die huis gevorder waar daar ‘n klein inham onderdak is. Hier word ‘n paar kartonne en oortollige goed geberg, o.a. die blou hout eetstoeltjie wat ons almal se eerste tafelstoel was. Ek vermoed onraad toe ek die reuk van smeulende karton en hout kry. Die volle impak tref my toe ek langs Ouma staan. Van die kartondose smeul swart terwyl ‘n rokie nog in die lug hang. Die blou eetstoeltjie het swart vlekke aan die een kant. My hart krimp ineen. Ek het maar net ‘n paar vuurhoutjies getoets in die beskutte hoekie om te sien hoe hulle brand. Klaarblyklik het een nog gebrand toe ek dit op die grond neergegooi het en dit het op ‘n karton geland het en begin smeul. Die tuinslang is gelukkig byderhand en ek spuit verwoed om die smeulrokie te blus. Genadiglik het die vuurtjie nie na die res van die huis versprei nie. Daardie aand kry ek ‘n deeglike lesing van Pa oor die gevaar van vuurhoutjies en vuur asook ‘n verdiende pak slae.
Vuur, daardie wonderlike, fassinerende ding wat mens betower met sy wisselende vlammedans. Kleintyd het die knetterende kaggelvuur in Floralaan die magiese van winteraande bevestig. Voor die leiklipkaggel is gekuier en baie stories vertel. Uiteindelik is ons kinders se nagklere sommer oor ‘n stoelleuning naby die vuur gehang sodat dit kon warm word voor ons dit aantrek. Later is die kaggelvuur met ‘n Esse steenkoolstofie vervang wat ook met sy vlammetjies agter die vensterdeurtjies die koue verdryf het, maar nooit met die selfde betowering as die oop kaggel nie.
As tienjarige kry ek van Juffrou opdrag om die volgende dag in die klas ‘n paar verse van eie keuse uit die Bybel lees. Ek is hoogs benoud en wend my tot Ma om hulp. Sy beveel die gedeelte in Jakobus aan waar gepraat word oor die mag van die tong en die gesproke woord.
Die aand voor my Skriflesing lees ek die gedeelte in Jakobus 3 oor en oor:
Dit gaan betreklik goed met die lees van die stuk, hoewel ek bietjie kortasem en droëmond is. Tog besef ek die waarheid van die ontembaarheid van die tong toe ek “skape” i.p.v. “skepe” lees. Dit klink toe so: “Kyk, ook die skape, alhoewel hulle so groot is en deur hewige winde voortgedryf word…” Daar is ‘n ligte geproes in die klas toe enkeles wat fyn luister wel hoor van die “skape wat deur hewige winde voortgedryf word..” Tog oorleef ek darem my eerste “klaspreek”.
Ek het in die vorige blog genoem van die verhaal wat die handelaar se seun aan die Sultan en Sultana moes vertel voor hy met hulle dogter, die beeldskone prinses, kon trou.
So klink sy verhaal:
Daar was eenmaal ‘n dosie vuurhoutjies wat baie trots was op hul hoë afkoms. Hulle kon hul geslagsregister nagaan tot by ‘n hoë denneboom in die bos. Tans het hulle hul egter op ‘n kaggelrak bevind tussen ‘n tonteldoos en ‘n ou ysterpot met wie hulle dikwels gesels het. “Ai, toe ons nog aan die groen takke was, “het hulle gesê, “het ons tog te heerlik gelewe. Elke oggend het ons dou gedrink vir tee en die hele dag het ons sonskyn gehad terwyl al die klein voëltjies vir ons stories vertel het. Maar toe kom die houtkapper, kap die denneboom af en so is ons familie opgebreek. Die hoof van die familie het ‘n pos gekry as hoofmas op ‘n pragtige skip, die ander takke van ons familie is in alle rigtings gestuur en ons, helaas, het die taak gekry om lig te verskaf aan gewone mense. So het dit dan gebeur dat mense van ons aansien deesdae in ‘n kombuis woon.”
Al die gereedskap in die kombuis waar die vuurhoutjies hul bevind, besluit een aand om ‘n jolige partytjie te hou. Die borsel plaas ‘n krans van groen blare om die pot en hulle dans vrolik terwyl die vuurhoutjies met veragting na die verspottigheid kyk. Die teepot word gevra om te sing, maar omdat sy verkoue het, word die kanarie gevra om in te staan. Al die joligheid laat die stoel se sitplek in twee skeur. Die besem moedig almal aan om mee te doen aan die feestelikhede. Net toe gaan die deur oop en die diensmeisie kom binne. Almal staan skielik doodstil en dink hoe hulle nog die aand kon geniet het as dit nie deur die binnekoms van die diensmeisie onderbreek sou word nie. Ook dink elkeen aan al die wonderlike dnge wat hulle nog sou doen as…..
Die diensmeisie tel die dosie vuurhoutjies op, haal een uit en trek dit teen die swawelkant van houer. Vir ‘n oomblik brand daar ‘n helder vlammetjie. “Ai,” sê die vuurhoutjie trots, “nou kan almal sien uit watter vooraanstaande familie ek kom en watter helder lig ek gee.”
En terwyl die vuurhoutjie nog praat, verbrand hy tot as.
Tot sover die verhaal wat die man aan die Sultan vertel het.Omdat die verhaal soveel lewenswaarhede bevat, stem die Sultan in dat die man met sy dogter kan trou.