Wim Fourie Blog

                        

Daar is iets skrikwekkend wonderlik aan ‘n nuwe begin.

 Wonderlik. Dis my eerste skooldag in Saamtrek Laerskool, Klerksdorp. My nuwe grys skoolhemp en skoolbroek ruik nog winkelnuut. So ook my blinkgepoetste swart skoene en bruin bokstassie. Uiterlik is ek ‘n splinternuwe vyfjarige wat die grootskool vol bravade aandurf.Nuwe gesigte, nuwe maats, nuwe wêreld.

 Skrikwekkend. Binnekant bewe ek oor al die vreemde dinge, veral die groot groen sirene wat op die dak van die gebou is, reg bo die ingang van die “Hoof” se kantoor. Ek sien al in my gedagtes so swewende kwaai kop wat orals rondbeweeg en heeltyd loer of jy nie dalk iets verkeerd doen en jou dan kantoor toe neem nie! Gelukkige land ek in die simpatieke Juffrou Ackerman se klas en die grootskool word ‘n avontuur vol ontdekkings en ‘n versigtige vermyding van die “Hoof”.

 Op die vooraand van ons trek na die meenthuis, sit ek in my studeerkamer met sy vreemd-leë rakkke en skryf die volgende:

 “Ons het netnou net teruggekom van die nuwe blyplek en is nou opgewonde. Die nuwe vloer is in, die mat is gelê in die kamer, ‘n gunsteling skildery hang reeds as deposito vir die res wat moet volg en ons raak sommer opgewonde!

 Ja, ons is diep moeg van die afgelope weke se pakkery en die laaste paar dae se voorlopige karweiery van goed. Ek was al bly/ kwaad/ ge-irriteerd/ gelate/uitgelate/onseker/ opgewonde/ neerslagtig/ laissez-faire/doodmoeg en baie energiek.

 Tog voel dit vreemd om in (my ou)  studeerkamer met sy leë boekrakke te sit  (selfs die oranje engel is gepak!) – agter my rug ‘n stapel kartonne en net die geraamte van die oorvol vertrek wat toekyk. Dink onwillekeurig aan baie gesprekke wat hier gevoer is en baie preke wat hier beslag gekry het. Selfs enkele stories wat hier gebore is.

 Ek voel byna soos daardie gedig wat vertel van die Dominee wat op ‘n Maandagoggend by die kerk instap waar skoonmakers afkondiging blaadjies/opgefrommelde tissues ens. uit die kerk vee en dit dan vir die Dominee voel af sy preek net so saam met die vullis uitgevee word…

 Jackson Browne sing so treffende liedjie op sy plaat/CD “Running on empty” (het die plaat juis tydens my grenskamp in 1988 leer ken) Die snit se naam is “The load out” Dit vertel van die sanger wat na die vertoning die aand toe al die toehoorders reeds weg is, alleen op die verhoog sit en op sy klavier speel terwyl die Crew besig is om die instrumente te laai vir die reis na die volgende optrede. Dan bly hy hardnekkig speel, totdat dit onvermydelik tyd is om ook die klavier op te pak. Die liedjie  gaan dan  oor in die die bekende “Stay”. (Oh won’t you stay just a little bit longer…)

Dis tyd om my rekenaar te pak…..”

 Kort  na ons intrek in ons nuwe blyplek blyk my “trekmoegheid”  duidelik uit my geskrif van daardie dag:

“Op die Richterskaal van menslike trauma, moet trek kort op sterfte, egskeiding en gevreesde siekte se hakke lê, want dit sny tot in jou kern. Jou hele lewe word uitgestal – eers op die grasperk vir al die nuuskierige verbygangers om te beoordeel en dan weer op die sypaadjie van die nuwe huis vir die nuuskierige bure om te takseer. Uiteindelik word dit genadeloos oopgevlek met die uitpak. Ek sidder weer as ek dink aan al die kommentaar wat die vrouediens se vrywillige korps  lewer terwyl hulle in die goeie (?) ou dae solank al die nuwe dominee se goedjies uitgepak en bestudeer het. Sommer dan en daar ook ‘n waarde-oordeel vel oor die smaak, finansiele toestand, netheid, ens van die arme niksvermoedende dominee.

 In my magtelose frustrasie na die trek, toe al die bokse opgestapel staan en ‘n aantal los goetertjies oral rondstaan en die gewillige helpers steeds indra en aandra uit die “ou” huis wat soos die spreekwoordelike weduwee se kruik weier om leeg getap te word, het ek hierdie woorde in duidelike skrif neergepen:

 Trek.

Frustrasie

Konfrontasie

Doodgaan…

 Die verbyparadeer van jou lewe

In stadige mars

Uitmergelend tydsaam

 

Soos outydse stilraampies in ‘n fliek wat die toneel tot op die droesem uitmergel.

 Uitgelewer.

Blootgelê

‘n kaal huis

Besittings wat allemansgoed word

Straatparade

‘n intieme veiling van binnegoed

‘n oopvlek van klein memento’s en groot veilingstukke.

‘n uitgerekte martelsessie met ‘n  sadistiese kykweer funksie

 Hoekom?hoekom?hoekom soveel goed?

Soveel boeke?

Soveel breekgoed?

Soveel kaggelkakkies?

Soveel klere?

Soveel linne?

Soveel gereedskap?

Soveel papiere?

Soveel foto’s?

Soveel musiek?

Soveel goeters?

 Here, Vader, hoekom laat mens toe dat jy in ‘n poel van gesuspendeerde goeters vasgesuig word totdat dit jou gans en al oorspoel – toeslik, insuig, bedek, begrawe.

 Here  ek is so moeg van goeters.

Goeters wat weggepak,

                    Afgestof,

                    Versorg  moet word.

 Ek wil – eenvoud

               Stilte

               Gestrooptheid

               Minimalisme

 Ek dink weer aan ‘n voorgeskrewe verhaal in ons Matriekjaar – “Wat gebeurde er met Sersant Massuro?” Sersant Massuro het  op ‘n dag net swaarder begin word – so swaar uiteindelik dat ht deur die vloer van sy huis val. Die gewig van herinnering en skuld wat hy sy lewe lank saamgedra het, het hom ingehaal. Maar ek voel soos ie eietydse Sersant M wat te veel goed bymekaargemaak het.

 Sersant Massuro val dwarsdeur die vloer van sy Duplex. Toe hy die grondvlak tref val hy deur die fondament en deur die aardkors, tuimelend tot in die diepste diepte.

 Sê gister ewe spottende” “Ons het ‘n pakhuis vol goed.” Maar hierdie goed kom teen ‘n baie duur prys – dit maak mens swaar. Swaarder nog as Sersant Massuro.

Dooie gewig.

Soos ‘n lewensgrootte loodsinker wat sak,sak, sak.

 Ek wil berge uitklim, maar Koppie Alleen is nie hoog genoeg nie!

Ek wil Kilimandjaro leen vir ‘n dag – dat ek my kan moegloop met iewers ‘n belofte van ‘n sneeupiek einde.

 Trek lyk my werk soos  ‘n bi-polêre versteuring – baie uiterstes en die laagtepunte is baie laag. Tog begin die nuwe wat sigbaar word nou die afwagting laat groei. Een ding weet ek – ek wil baie minder Goeters hê, want goeters maak mens loodswaar. Die ballade van die Groot Begeer en die Groot koop neem volledig weerwraak as mens trek. Die eens brandende/koorsige koopvuur/begeerte het verander in vale assies en hordes kartonne!

 Ek verlang omtrent na my grensdiens in 1979, toe ek gewapen net met ‘n groot bliktrommel en army-sak (ja daardie veelberugte een!)  Grens toe vertrek het vir drie maande. En baie goed daar oorleef het met die boeke en musieke ens wat ek wel in die trommel kon inpas.

 Gelukkig kon ek ‘n paar maande na die trek skryf:

 Nouja, dis vier maande later en die rekenaar is weer uitgepak en aan’t werk in ‘n nuwe studeerkamer – die keer op die boonste vloer! Ons het sowaar die trekkery, met al sy aanhangsels oorleef. Ons is gevestig. Familie en vriende het al kom kuier en gesien hoe ons bekende dinge nou ‘n nuwe staanplek gekry het. Die skrikwekkende is agter die rug. Nou ervaar ons iets van die wonder van ‘n nuwe voordeur, blyplek, omgewing, bure. ‘n Nuwe roete na steeds bekende winkels, bakens toe.

‘n  Nuwe tuintjie (baie kleiner maar tog lekker interessant en baie hanteerbaar!). Selfs die honde is rustiger in hul nuwe kleiner werf.

 Ek lees in Openbaring 3:7,8 van die belofte wat aan die gemeente van Filadelfia gegee word:

 So sê die Heilige, die Ware God,Hy wat die sleutel van Dawid het,

wat die deur oopsluit en niemand sal dit weer toesluit nie,

en dit toesluit en niemand sluit dit weer oop nie:

⁸Ek weet alles wat julle doen.

Kyk, Ek het ’n deur voor julle oopgesluit

 en niemand kan dit weer toesluit nie.

 ‘n Deur is ‘n opwindendende ding. Veral as jy nog voor ‘n ongeopende deur staan en wonder hoe dit anderkant lyk: Die Griekse woord Thura kan letterlik ‘n deur wees, maar ook ‘n hek, portaal of ingang na iets nuuts.

 Terwyl ek dan vanoggend voor my rekenaar sit in my nuwe omgewing is daar ‘n opgewondenheid oor deure wat op die regte tyd moes sluit agter my en nuwe deure wat op geoliede skarnier oopswaai.

 Te midde van die skrikwekkende deel van verhuis en minder maak, is daar die wonderlike wete: Hy wat die nuwe deur en nuwe fase oopsluit is die Getroue, die Sleuteldraer. Die Een wat nie net sy belofte oor nuutheid gee nie, maar dit ook elke dag  waarmaak.

 ‘n Nuwe begin. ‘n Oop deur. Ek sien die sonstrale buite in die tuin op die Abelia se blare blink. En op die vlerke van ‘n nuuskierige bosduif wat op my vensterbank kom sit.

 Ek is tuis.

 

                     

Kleintyd was my lekkerste speelplek tussen die vrugtebome in ons agtertuin – daar het ek my plase uitgelê, huise gebou en ‘n hele dorpie ontwikkel. Vroeg Vrydagmiddag net na skool het die hele beplanning en bouwerk begin, sodat ek Saterdag met my Dinky karretjies op die paaienetwerk kon ry en in voor die swierige pasgeboude opstal kon parkeer. Soms was ek net lekker op dreef, dan het dit skielik donkerder geword – ‘n groot wolk het voor die son ingeskuif en die middag het skielik grys geword. Ek het altyd vir myself gesê: Iemand het die ligte in die hemel afgeskakel. Dan het ek so heimwee ervaar oor die kosbare speeltyd wat nou korter was, want soms het daar onweer gevolg. Die dag was dan net te kort. Ek kon hom nie behoorlik benut nie.

Die woorde” Carpe Diem”, vrylik vertaal “Seize the Day”, of “Gryp die Dag” het my nog altyd aangespreek. Veral na die fliek “Dead poet’s Society” het dit ‘n nuwe impak gekry. In die toneel waar die jong leerlinge in die tradisieryke skool se voorportaal staan en kyk na die foto’s van vorige leerders, fluister die onderwyser, John Keating (vertolk deur Robin Williams)saggies agter hulle terwyl hy by elkeen verbystap wat na die foto’s staar   “Carpe diem. Seize the day, boys. Make your lives extraordinary.”  (Vgl my Blog “Vandag” Junie 2010).

 Twee naweke gelede het ons as Matriekklas van 1971 ook so gestaan en kyk na foto’s van oud-onderwysers en vorige en volgende klasse. Al verskil:  Dit was veertig jaar later en elkeen se lewe het reeds vertel of daar ‘n Carpe Diem instelling was of nie. Skielik het ek gewens ek kon weer as sewentienjarige die hoofgebou se trappe klim, maar met ‘n baie meer besliste “Gryp die Dag” houding as veertig jaar gelede. Want hoe mens ookal probeer, soveel geleenthede glip verby.

 Die afgelope week het my reisgenoot en ek die voorreg gehad om heerlik by die see aan Natal se Noordkus te kuier. Vroeg soggens kon ons die gordyne oopskuif en sien hoe die horison begin verkleur, todat die son soos ‘n reusagtige rooi bal oor die seemassa begin troon. Die woorde van Psalm 19:5,6 het dan by my opgekom:

Vir die son het Hy daarin ’n tent gemaak; en dié is soos ’n bruidegom wat uitgaan uit sy slaapkamer; hy is bly soos ’n held om die pad te loop.

Sulke tye kon ons net in stilte en verwondering kyk na die grootse toneel wat hom voor ons afspeel – geen mensbeplanning of tegnologie wat die wonder teweegbring nie, net ‘n stille aanskouing van die almag van God. ‘n Nuwe dag. Nuwe moontlikhede. Nuwe deure wat oopgaan. Carpe Diem. Juis daarom moes ek die foto van my reisgenoot neem wat met oop arms die dag, die son, die see en al die Seëninge uit die Vaderhand verwelkom.

Carpe Diem. Die woorde is oorspronklik afkomstig uit ‘n gedig van Horatius. ‘n Greep uit die gedig klink so:

carpe diem, quam minimum credula postero.	Seize the day, trusting as little as possible in the future.

Nou ja, dit klink soos wyse woorde wat die geneigdheid wat mens inherent het om belangrike dinge uit te stel, wil aanspreek. Die “trusting as little as possible in the future” dink ek is eintlik ‘n waarskuwing: “More is aan niemand beloof nie.”  

Ons tref dieselfde gedagte tog ook aan in Jak 4:13 e.v.

Kom nou, julle wat sê: “Vandag of môre sal ons na dié en dié stad toe gaan en ’n jaar lank daar bly; ons sal sake doen en geld maak.” Julle wat nie eers weet hoe julle lewe môre sal wees nie! Julle is maar ’n damp wat ’n oomblik verskyn en sommer weer verdwyn. Julle moet eerder sê: “As die Here wil, sal ons lewe en sal ons dit of dat doen.”

 Carolyn Adams het so paar jaar gelede ‘n treffende lied gesing met die titel: “Seize the Day”. Die koorgedeelte van die lied beklemtoon die Carpe Diem waarheid:

Seize the day Seize whatever you can
Cause life slips away just like hourglass sand
Seize the day pray for grace from God’s hand
That nothin’ will stand in your way Seize the day

Tydens ons kuiertjie by die see het ons twee goeie flieks gesien wat  ons tot nadenke gestem het. In die ware verhaal “The First Grader’  word ‘n 84-jarige ou man se droom uiteindelik bewaarheid om op die rype ouderdom te leer lees en skryf, selfs al moet hy saam met ‘n ‘n uitbundige groep graadeentjies in die klas sit en onderrig ontvang. Sy Carpe Diem houding op die ouderdom inspireer baie ander.

Vrydag het ons die  kuiertjie by die see afgesluit  met die fliek “One Day”. Die film handel oor twee van die pasgegradueerde studente aan Edinburgh Universiteit: Dexter en Emma. Hulle paaie kruis op die 15e Julie 1988 (St. Swithins dag) Hulle hou kontak en die film vertel hoe elkeen se lewenspad die volgende twintig jaar verloop. Meestal kontak hulle mekaar op die dag, maar soms word net gewys hoe elkeen se lewe op die spesifieke dag verloop.

Emma word ‘n kelnerin by ‘n derderangse Meksikaanse restaurant in Kentish Town, terwyl Dexter opgang maak as suksesvolle televisie-aanbieder. Geleidelik begin Emma haar drome realiseer – sy begin onderwys gee en publiseer haar boek waaraan sy so lank geskryf het. Daarteenoor begin Dexter se loopbaan die kreeftegang gaan – hy word ‘n derderangse videospeletjie resensent en word uiteindelik afgedank. Hoewel hulle baie goeie vriende is en daar selfs ‘n vonk van aantrekkingskrag tussen die twee is, raak hulle albei betrokke by ander verhoudings wat ook uiteindelik versuur. Getrou hou hulle kontak op die 15e Julie elke jaar, totdat hulle paaie weer in 2001 in Parys, Frankryk kruis. Die groot vraag bly egter, gaan hulle wel die geleentheid aangryp om  te sien dat hulle vir mekaar bedoel is, veral aangesien Emma nou ‘n verhouding het met die Franse musikant, Jean-Pierre?

Toe die eindtitels op die skerm verskyn, het my reisgenoot en ek na mekaar gekyk met die onuitgesproke vraag: Hoekom laat mens toe dat soveel kosbare tyd verbyglip?

Tog was daar by ons opnuut ‘n dankbaarheid oor die dag in 2006 toe ons ons herfsverbintenis teenoor mekaar afgelê het en op die oop-oog reis vertrek het. Op hierdie reis het ons so baie van mekaar, die lewe en God se genade geleer.

Op ons wittebroodsreis het ek die boek van Niall Willams saamgeneem en gelees: “As it is in heaven” Die beginparagraaf van dié boek lui ” There are only three great puzzles in the world, the puzzle of love, the puzzle of death and, between each of these and part of both of them, the puzzle of God…”

Daarom is die Carpe Diem foto ook ons dankbare viering van die gawe van die lewe, die liefde en God se genade. Dié geskenk adem iets van die Ewigheid.

Daarom kan ons soos die ou man in die film: “The Milagro Beanfield war” elke dag begroet met die woorde: “Thank you God for letting me live another day!”