Soms wens mens jy kon op die eerste skeppingsdag langs die Skepper staan en iets van die wordingsproses beleef. Tog lyk dit vir my asof die Vader iets van die wonder van die skepping en die lewensgeheim op die onwaarskynlikste plek weggebere het. In die Woestyn
Op een-en-vyftig maak ek vir die eerste keer eerstehands kennis met die woestyn.
Die wesentlike woestyn. Die wonderlike woestyn.
En skielik resoneer al die woestynbeelde uit my kindertyd in my kop:
Hagar met die huilende Ismael-kind uitgelewer in die woestyn. Moses se braambos-ontmoeting in die woestyn. Die volk se veertigjarige woestyntrek. Elia onder die besembos uitgelewer aan die woestyn. Jesus se veertig dae van versoeking in die woestyn.
Terwyl ons deur die skynbare niks van die Gipsvlakte in die Namib reis, weet ek dat die woestyn gereis , geleef, deurgaan moet word.
In hierdie gestroopte landskap vind ek ‘n klankbord vir versugtinge, ‘n palet vir inbrandprentjies, ‘n wydsheid wat nooi en ‘n oerhart wat lewe klop. Soveel so dat ek op die sandgrond wil gaan lê en die ritme deur my voel.
Eintlik vorm duin sewe buite Walvisbaai die poort na my woestynervaring. Na baie skilderprentjies in Swakop ry ons na Walvisbaai en ontmoet die woestynlandskap oppad soontoe: die wisselspel van die onvaspenbare duine. Uiteindelik die berugte duin sewe. Dit word ‘n pelgrimstog teen die duin op, ‘n bedevaartstog, ‘n vasbytervaring: Dit begin stap-stap, verander in hande-viervoet en word later ‘n Survivor reis. Vyftien vorentoe, later tien, selfs vyf, maar later wisselende kruipslae na die ontwykende kruin. Die duin word metafoor vir al die ontwykende drome en die onvermybare struikelblokke. En die bereiking van die kruin ‘n ononderhandelbare mòèt. Die einde is in sig van my eie Everest en Uhuru-piek. ‘n Bereikpunt met ‘n vergesig as verrassing. Die afkyk na die oase-palms, die verderkyk na die glooiings van die woestyn, Die seekyk na Walvis se kant. Die opkyk na die hemele wat nader voel. Dis tyd vir ‘n vlerkfoto!
Die uitbundigheid van die duinafhardloop vergoed vir die kruipslag oppad na die kruin.
Die woestyn is ‘n lewensplek!
Dit weet ek terwyl ons deur die maanlandskap van die gipsvlakte reis, die ligeen sien reageer op water, die wegskarrel toktokkie sien, die lewende klippe voel pols, die sandlandskap sien in sy verskillende monderings.
Die woestyn is ten diepste skeppingsplek en herskeppingsplek:
Eers die landskap van die niks
Dan die ontdekking van lewe – ligeen wat reageer op ‘n druppel
Dan die oerlandskap waar die welwitschia oorleef
Dan die klippe in die klipwoestyn wat uitroep: Kyk na ons uniekheid
Die graspolle
‘n Boom
Wild wat skugter verskyn
Dan! Die oorvloed.
In die woestyn leer mens anders kyk. Verby die skynbare niks. Tot jy met X-straal oë die lewenskrag en energie van die woestyn sien. Sy primitiewe wil tot leef. En dit jou aanpraat.
In die woestyn leer jy anders hòòr. Hoor jy die klank van suiwerende stilte. Jy dink aan Leonard Cohen se gedig:
You tell me that silence
is nearer to peace than poems
but if for my gift
I brought you silence
(for I know silence)
you would say
“This is not silence
this is another poem”
and you would hand it back to me.
Juis vanweë die stilte hoor jy dit wat andersinds uitgedoof word.
Hoor jy die roepstem van die tyd.
Hoor jy die lewenshartklop.
En jou eie.
Die woestyn is die regte omgewing vir verwondering.
In die woestyn kan ek anders voel . Want die woestyn brand braambos in my bors. (vgl Rosa Smit se gedig – Braambos)
In die woestyn soek jy die nuwe woorde vir ‘n ou waarheid. Soek jy dit wat jou nog altyd ontwyk het en dalk in jou binneste versteek was.
Die woestyn stuur jou op ‘n soekgeselskap na die dinge wat soos ‘n hersenskim jou ontwyk. Hiervan vertel Koos Kombuis se liedjie: Atlantis in jou lyf
Op ’n reis deur die woestyn
verdwyn ons trane in die sand
Op ’n gravelpad na die see
soek ek die unicorn se strand.
Ek grawe kaalhand in die grond
op soek na woorde en witblits
Maar Vader Tyd se uurglas sak
soos ’n deurkosyn in Lüderitz.
En verder:
Ek weet jy is hier iewers
in die klei van Afrikaans
Maar ek ken nog nie jou naam nie
jy sing waar die flaminke dans
jy’s die vloek wat my laat skryf
die Saharas in jou oë
en Atlantis in jou lyf.
Kyk jy terugskouend na jou woestynfoto’s , begin jy tog geleidelik musiek hoor. Jy vermoed die meesleurende klanke van Mike Batt se klankbaanmusiek vir Caravans. Dan selfs duideliker klink die woorde van Barbara Dickson se Caravan Song:
Caravans
Oh, my soul is on the run
Overland
I am flying
Caravans
Moving out into the sun
Oh, I don’t know where I’m going
But I’m going
plasse sterre
sterremere seë van sterre
by Nossob
staan jy oopmond
verstom
vir die verstommende sterre
so naby dat jy net maar jou hand kan lig
jou oop mond oop kan hou om strome
storms sterre te sluk (Marié Blomerus – Plasse Sterre)
In die woestyn weet jy oerseker dat geloof is om die onsienlike te sien, selfs (juis) in die plek waar daar niks is om te sien nie, maar tog sò baie.
“In die land van skynbare niks
leer U my nuut kyk
sien ek selfs die nietigste
toktokkie as bode
van die Groot Kaptein…”
In die woestyn is jy in die werksplek van die Timmerman.
In die binnekamer van die Godsverlatene.
Word stamelende stofmens weer jubelende lofmens.