Carpe Diem!

 

                     

Kleintyd was my lekkerste speelplek tussen die vrugtebome in ons agtertuin – daar het ek my plase uitgelê, huise gebou en ‘n hele dorpie ontwikkel. Vroeg Vrydagmiddag net na skool het die hele beplanning en bouwerk begin, sodat ek Saterdag met my Dinky karretjies op die paaienetwerk kon ry en in voor die swierige pasgeboude opstal kon parkeer. Soms was ek net lekker op dreef, dan het dit skielik donkerder geword – ‘n groot wolk het voor die son ingeskuif en die middag het skielik grys geword. Ek het altyd vir myself gesê: Iemand het die ligte in die hemel afgeskakel. Dan het ek so heimwee ervaar oor die kosbare speeltyd wat nou korter was, want soms het daar onweer gevolg. Die dag was dan net te kort. Ek kon hom nie behoorlik benut nie.

Die woorde” Carpe Diem”, vrylik vertaal “Seize the Day”, of “Gryp die Dag” het my nog altyd aangespreek. Veral na die fliek “Dead poet’s Society” het dit ‘n nuwe impak gekry. In die toneel waar die jong leerlinge in die tradisieryke skool se voorportaal staan en kyk na die foto’s van vorige leerders, fluister die onderwyser, John Keating (vertolk deur Robin Williams)saggies agter hulle terwyl hy by elkeen verbystap wat na die foto’s staar   “Carpe diem. Seize the day, boys. Make your lives extraordinary.”  (Vgl my Blog “Vandag” Junie 2010).

 Twee naweke gelede het ons as Matriekklas van 1971 ook so gestaan en kyk na foto’s van oud-onderwysers en vorige en volgende klasse. Al verskil:  Dit was veertig jaar later en elkeen se lewe het reeds vertel of daar ‘n Carpe Diem instelling was of nie. Skielik het ek gewens ek kon weer as sewentienjarige die hoofgebou se trappe klim, maar met ‘n baie meer besliste “Gryp die Dag” houding as veertig jaar gelede. Want hoe mens ookal probeer, soveel geleenthede glip verby.

 Die afgelope week het my reisgenoot en ek die voorreg gehad om heerlik by die see aan Natal se Noordkus te kuier. Vroeg soggens kon ons die gordyne oopskuif en sien hoe die horison begin verkleur, todat die son soos ‘n reusagtige rooi bal oor die seemassa begin troon. Die woorde van Psalm 19:5,6 het dan by my opgekom:

Vir die son het Hy daarin ’n tent gemaak; en dié is soos ’n bruidegom wat uitgaan uit sy slaapkamer; hy is bly soos ’n held om die pad te loop.

Sulke tye kon ons net in stilte en verwondering kyk na die grootse toneel wat hom voor ons afspeel – geen mensbeplanning of tegnologie wat die wonder teweegbring nie, net ‘n stille aanskouing van die almag van God. ‘n Nuwe dag. Nuwe moontlikhede. Nuwe deure wat oopgaan. Carpe Diem. Juis daarom moes ek die foto van my reisgenoot neem wat met oop arms die dag, die son, die see en al die Seëninge uit die Vaderhand verwelkom.

Carpe Diem. Die woorde is oorspronklik afkomstig uit ‘n gedig van Horatius. ‘n Greep uit die gedig klink so:

   
 carpe diem, quam minimum credula postero. Seize the day, trusting as little as possible in the future.

Nou ja, dit klink soos wyse woorde wat die geneigdheid wat mens inherent het om belangrike dinge uit te stel, wil aanspreek. Die “trusting as little as possible in the future” dink ek is eintlik ‘n waarskuwing: “More is aan niemand beloof nie.”  

Ons tref dieselfde gedagte tog ook aan in Jak 4:13 e.v.

Kom nou, julle wat sê: “Vandag of môre sal ons na dié en dié stad toe gaan en ’n jaar lank daar bly; ons sal sake doen en geld maak.” Julle wat nie eers weet hoe julle lewe môre sal wees nie! Julle is maar ’n damp wat ’n oomblik verskyn en sommer weer verdwyn. Julle moet eerder sê: “As die Here wil, sal ons lewe en sal ons dit of dat doen.”

 Carolyn Adams het so paar jaar gelede ‘n treffende lied gesing met die titel: “Seize the Day”. Die koorgedeelte van die lied beklemtoon die Carpe Diem waarheid:

Seize the day Seize whatever you can
Cause life slips away just like hourglass sand
Seize the day pray for grace from God’s hand
That nothin’ will stand in your way Seize the day

Tydens ons kuiertjie by die see het ons twee goeie flieks gesien wat  ons tot nadenke gestem het. In die ware verhaal “The First Grader’  word ‘n 84-jarige ou man se droom uiteindelik bewaarheid om op die rype ouderdom te leer lees en skryf, selfs al moet hy saam met ‘n ‘n uitbundige groep graadeentjies in die klas sit en onderrig ontvang. Sy Carpe Diem houding op die ouderdom inspireer baie ander.

Vrydag het ons die  kuiertjie by die see afgesluit  met die fliek “One Day”. Die film handel oor twee van die pasgegradueerde studente aan Edinburgh Universiteit: Dexter en Emma. Hulle paaie kruis op die 15e Julie 1988 (St. Swithins dag) Hulle hou kontak en die film vertel hoe elkeen se lewenspad die volgende twintig jaar verloop. Meestal kontak hulle mekaar op die dag, maar soms word net gewys hoe elkeen se lewe op die spesifieke dag verloop.

Emma word ‘n kelnerin by ‘n derderangse Meksikaanse restaurant in Kentish Town, terwyl Dexter opgang maak as suksesvolle televisie-aanbieder. Geleidelik begin Emma haar drome realiseer – sy begin onderwys gee en publiseer haar boek waaraan sy so lank geskryf het. Daarteenoor begin Dexter se loopbaan die kreeftegang gaan – hy word ‘n derderangse videospeletjie resensent en word uiteindelik afgedank. Hoewel hulle baie goeie vriende is en daar selfs ‘n vonk van aantrekkingskrag tussen die twee is, raak hulle albei betrokke by ander verhoudings wat ook uiteindelik versuur. Getrou hou hulle kontak op die 15e Julie elke jaar, totdat hulle paaie weer in 2001 in Parys, Frankryk kruis. Die groot vraag bly egter, gaan hulle wel die geleentheid aangryp om  te sien dat hulle vir mekaar bedoel is, veral aangesien Emma nou ‘n verhouding het met die Franse musikant, Jean-Pierre?

Toe die eindtitels op die skerm verskyn, het my reisgenoot en ek na mekaar gekyk met die onuitgesproke vraag: Hoekom laat mens toe dat soveel kosbare tyd verbyglip?

Tog was daar by ons opnuut ‘n dankbaarheid oor die dag in 2006 toe ons ons herfsverbintenis teenoor mekaar afgelê het en op die oop-oog reis vertrek het. Op hierdie reis het ons so baie van mekaar, die lewe en God se genade geleer.

Op ons wittebroodsreis het ek die boek van Niall Willams saamgeneem en gelees: “As it is in heaven” Die beginparagraaf van dié boek lui ” There are only three great puzzles in the world, the puzzle of love, the puzzle of death and, between each of these and part of both of them, the puzzle of God…”

Daarom is die Carpe Diem foto ook ons dankbare viering van die gawe van die lewe, die liefde en God se genade. Dié geskenk adem iets van die Ewigheid.

Daarom kan ons soos die ou man in die film: “The Milagro Beanfield war” elke dag begroet met die woorde: “Thank you God for letting me live another day!”

2 Responses to “Carpe Diem!”

  1. Rene says:

    Al wat ons hoef te doen is om ons arms uit te steek en te vat…..

  2. Suzanne Venter says:

    Ek het ook al geleer dat Carpe Diem beteken om ‘n vol lewe te hê, en besef na vele teleurstellings en baie hartseer, dat juis dít deel is van ‘n vol lewe. Jy kan nie net vreugde en wonderlike dae hê nie, veral nie as God deel is van jou lewe nie. Net soos wat die lewe deel is van ons is die dood, en om dit alles te ervaar en werklik te voel – vreugde, vrede, diep hartseer, terleurstelling, woede, vrae oor God en die lewe, is ook vir my Carpe Diem. Gryp die dag, maak nie saak wat die resultate gaan wees nie, solank jy dit belééf! Die storms aandurf en nie die hele tyd net in die veilige skuitjie by die hawe bly nie.

Leave a Reply

You must be logged in to post a comment.